Położenie

Powiat Zamojski położony jest na granicy trzech regionów geograficznych: Wyżyny Lubelskiej, Wyżyny Zachodniowołyńskiej oraz Roztocza. Ich odmienność i specyfika sprawiają, że na stosunkowo niewielkim obszarze znajdują się urozmaicone formy krajobrazowe i przyrodnicze.

Północno-wschodnia część terenu powiatu leży na Wyżynie Lubelskiej, obejmując swymi granicami malownicze wzniesienia Działów Grabowieckich oraz roz­ległe obniżenie Padołu Zamojskiego. Przechodzą one ku południu w monotonne wzgórza Grzędy Sokalskiej (Wyżyna Zachodniowołyńska), a ku południowemu zachodowi w silnie pofałdowane Roztocze (Środkowe i Zachodnie). Wysokość bezwzględna pagórków przewyższa 340 m. n.p.m. (Wapielnia, Dąbrowa), zaś względna poszczególnych wzniesień w stosunku do przełomowych dolin sięga 100 metrów. Wzdłuż Roztocza przebiega dział wodny pomiędzy dopływami Wieprza, Sanu i Bugu. Największą rzeką regionu jest Wieprz, mający swe źródła w Jeziorze Wieprzowym i uchodzący do Wisły koło Dęblina. Roztocze Środkowe porastają lasy, które są Przedłużeniem Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich.

Ostatnia reforma administracyjna kraju dokonała podziału władzy na Zamojszczyźnie. Miasto Zamość otrzymało status powiatu grodzkiego, autonomicznego, z własną Radą, Zarządem i Prezydentem, zaś 15 gmin utworzyło Powiat Zamojski ziemski, którym zarządza Starosta. Te zmiany nie wpłynęły jednak zasadniczo na rolę jaką miasto pełni w regionie. Zamość nadal jest ważnym ośrodkiem admini­stracyjnym (siedziba Starostwa oraz filii Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie), kulturowym, komunikacyjnym, handlowym, naukowym, turystycznym i religijnym (Kuria Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej). Powiat Zamojski ziemski wchodzi w skład województwa lubelskiego. Graniczy z powiatami: biłgorajskim, chełmskim, hrubieszowskim, krasnostawskim, tomaszowskim, leżącym w jego centrum, zamojskim grodzkim.

Pod względem powierzchni zajmuje w województwie drugie miejsce (1872 km kw.), po bialskim. Przez powiat przechodzą międzynarodowe szlaki komunikacyjne, łączące środkową część kraju z polsko-ukraińskimi przejściami granicznymi w Hrebennem i Zosinie. Najważniejszymi z nich są: trasa szybkiego ruchu biegnąca z Warszawy przez Lublin i Zamość do Lwowa oraz linie kolejowe -Warszawa-Rawa Ruska i Linia Hutniczo-Siarkowa (szerokotorowa) prowadząca z Europy Wschodniej do Tarnobrzega i na Górny Śląsk. Odległość z Zamościa do Hrebennego wynosi 59 km, a do Zosina - 69 km.